Nieuw jaar, nieuwe kansen: boodschap van uw voorzitter
16 januari 2018
Beste ClaudicatioNetters,
Ik hoop voor u allen dat het nieuwe jaar goed is begonnen. Aan alles voel ik dat 2018 voor ClaudicatioNet en daarmee voor u een enerverend jaar gaat worden. De komende maanden hebben wij nog een aantal belangrijke bijeenkomsten. Tijdens ons jaarcongres ga ik u hier meer over vertellen, als het meezit gaat er echt een hoop veranderen, ten goede!
Een tipje van de sluier?
In 2015 had 50% van de Nederlanders minimaal één chronische aandoening. Naar verwachting zal dit percentage de komende 25 jaar nog verder oplopen.[1] Eén op de drie Nederlanders heeft dan twee of meer chronische aandoeningen, en bijna één op de vijf drie of meer.
Chronische aandoeningen (non-communicable diseases, NCDs) zijn wereldwijd de belangrijkste oorzaken van overlijden. De vier aandoeningen die verantwoordelijk zijn voor meer dan 80% van de doodsoorzaken zijn: hart- en vaatziekten (46%), kanker (22%), longziekten (11%) en diabetes mellitus (4%). Het jaarlijks aantal doden door chronische aandoeningen stijgt nog steeds ten gevolge van bevolkingsgroei en vergrijzing.[2] [3] [4]
Chronische aandoeningen zijn ook de belangrijkste oorzaken van ziektelast en functiebeperking. De ziektelast, i.e. ernst en vóórkomen, wordt uitgedrukt in disability-adjusted life-years (DALYs).[5] Hart- en vaatziekten, diabetes en COPD veroorzaken momenteel de grootste ziektelast. Dementie en artrose zullen de sterkste toename in ziektelast vertonen tot 2040.
Veel van de chronische aandoeningen in de top 10 hangen samen met leefstijl. Een ongezonde leefstijl is verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de ziektelast en overlijdens ten gevolge van chronische aandoeningen.[6] De top 3 van ongezonde leefstijlfactoren in Nederland zijn roken, overgewicht en gebrek aan lichaamsbeweging. Samen met hypertensie, hypercholesterolemie, diabetes, overmatig alcohol gebruik en slechte voeding spelen zij een essentiële rol bij het ontstaan en de progressie van het merendeel van de chronische aandoeningen. Deze risicofactoren vormen de belangrijkste oorzaak van verlies aan kwalitatief goede levensjaren.
Anno 2017 rookt nog steeds 23% van de Nederlanders boven de 18 jaar. Circa 50% van de Nederlanders heeft overgewicht (BMI >25) en één op de drie Nederlanders beweegt te weinig. Naar verwachting zal het aantal rokers de komende 25 jaar verder dalen naar 14%, zal het aantal personen met overgewicht stijgen naar 62% en zal het aantal personen dat te weinig beweegt ongeveer gelijk blijven op 30%.[1]
Elk van deze leefstijlfactoren is een bedreiging voor de gezondheid. Echter, aangezien elk van deze leefstijlfactoren beïnvloedbaar is, biedt dit de mogelijkheid om de ziektelast en de zorgkosten ten gevolge van chronische aandoeningen drastisch te reduceren. Er is veel wetenschappelijk bewijs dat een gezonde leefstijl de mortaliteit en morbiditeit ten gevolge van chronische aandoeningen sterk vermindert, waaronder hart- en vaatziekten, kanker, diabetes, COPD en chronische nierziekten.[7]
Een aantal voorbeelden van vooraanstaande onderzoeken op dit terrein:
1. National Health and Nutrition Examination Survey:
Personen die niet roken, gezond eten en voldoende bewegen hebben een 80% lagere kans op overlijden dan personen met een ongezonde leefstijl.[8]
2. Nurses' Health Study:
Niet roken, een gezond dieet, weinig alcohol en matig-intensieve lichamelijke activiteit gedurende tenminste 30 minuten per dag op de meeste dagen kan de incidentie van ischemische hartziekte bij vrouwen met 80% reduceren.[9]
3. Nurses' Health Study, Health Professionals Follow-up Study; US national cancer statistics:
Een gezonde leefstijl zou de incidentie en mortaliteit van kanker met 25% tot 50% kunnen reduceren. Een gezonde leefstijl is met name effectief ter voorkoming van longkanker, blaaskanker, darmkanker en alvleesklierkanker.[10]
4. Chicago Heart Association Detection Project in Industry; Multiple Risk Factor Intervention Trial:
Personen zonder (cardiovasculaire) risicofactoren hebben 70% tot 85% reductie in cardiovasculaire mortaliteit, 40% tot 60% reductie in totale mortaliteit, en 6 tot 9 jaar toename in levensverwachting ten opzichte van personen met één of meer risicofactoren.[11] [12]
Kortom: een gezonde leefstijl is de meest effectieve manier om de ziektelast van chronische aandoeningen te verminderen.
De aandacht voor een gezonde leefstijl is niet nieuw, de urgentie wel.
Implementatie van gestructureerde programma's voor het duurzaam aanpassen van leefstijlgewoonten ter preventie en behandeling van chronische aandoeningen is volledig in lijn met de focus op doelmatige zorg zoals weergegeven in het regeerakkoord van het kabinet Rutte III. Essentiele onderdelen hiervan zijn:
· Verplaatsing van de zorg van de tweede naar de eerste lijn
· Inzet van ehealth
· Organisatie van zorg in netwerken
Chronisch ZorgNet
Nu ClaudicatioNet zijn meerwaarde heeft bewezen met de levering van kwalitatief goede en kosteneffectieve beweeg- en leefstijlbegeleiding in de woonomgeving van de claudicant, wordt het tijd om op te schalen naar een platform voor geïntegreerde beweeg- en leefstijlbegeleiding voor andere chronische aandoeningen. Immers, een op de vier Nederlanders heeft meer dan één chronische ziekte en van de 75-plussers heeft 65% zelfs drie of meer chronische ziekten. De gemeenschappelijke deler van deze aandoeningen is te weinig beweging, roken, overgewicht, slechte voeding, hypertensie, hypercholesterolemie en alcoholgebruik. Door bijscholing van fysiotherapeuten tot volwaardig leefstijlcoach, kan optimaal gebruik worden gemaakt van de contactmomenten voor de integrale aanpak van leefstijlfactoren. Ter illustratie: de helft van de patiënten die door de fysiotherapeut wordt behandeld voor claudicatio rookt. De zorgverzekeraar vergoedt bijna 20 uur looptherapie. Uit oogpunt van doelmatigheid ligt het voor de hand dat de fysiotherapeut ook het stoppen met roken begeleidt in dezelfde sessies. Gezien de overlap in leefstijlfactoren en behandeling wordt het concept van ClaudicatioNet in lijn met onze missie de komende jaren vertaald naar andere chronische aandoeningen in het Chronisch ZorgNet.
En hier, beste ClaudicatioNetters, ligt een enorme kans, voor jullie!!!
Ik hoop dat jullie die kans zien en samen met ons ClaudicatioNet-team willen grijpen!
Jullie allen een heel mooi, enerverend en bovenal gezond 2018 toegewenst.
Ik zie jullie graag op ons Jaarcongres op 8 maart in Den Bosch of op 11 oktober in Zwolle: Samen gezond!
namens het ClaudicatioNet-team,
Joep Teijink, voorzitter
[1] Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2018
[2] World Health Organization. Global status report on noncommunicable diseases 2014
[3] GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators, Lancet 2016
[4] GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators, Lancet 2016
[5] GBD 2015 DALYs and HALE Collaborators, Lancet 2016
[6] GBD 2013 Risk Factors Collaborators. Lancet 2016
[7] Greenland P and Fuster V, JAMA 2017
[8] Ford ES, Prev Med 2012
[9] Yu E, et al. Am J Public Health
[10] Song M, Giovannucci E. JAMA Oncol. 2016
[11] Stamler J, et al. JAMA. 1999
[12] Daviglus ML, et al. JAMA. 2004