Machtsbalans gezondheidsorganisatie en tabaksindustrie bepaalt rookbeleid
23 juli 2019
Wie heeft de meeste invloed op het rookbeleid: gezondheidsorganisaties of de tabaksindustrie? En hoe werkt dit in verschillende landen? Promovendus Thomas Kuijpers onderzocht de machtsbalans tussen maatschappelijke organisaties en de tabaksindustrie in zes Europese landen. Hij ontdekte hierin verschillende patronen.
Bij de koplopers in tabaksbeleid (Finland en Ierland) hebben gezondheidsorganisaties meer invloed op het rookbeleid dan de industrie. Hier heerst een zogenaamde ‘ gezondheidsmonopolie’. De maatschappelijke organisaties zijn krachtiger en werken beter samen dan in andere landen. Daarnaast is de tabaksindustrie er grotendeels verdwenen als werkgever. De gezondheidsministeries hebben een centrale positie in het maken van tabaksbeleid en de industrie wordt actief geweerd van het beleidsproces.
Bij de achterliggers in tabaksbeleid (Duitsland en Italië) heeft de industrie juist meer invloed dan de maatschappelijke organisaties. In het politieke debat wordt roken geframed in termen van private keuze. Maatschappelijke organisaties zijn er minder krachtig en werken minder of überhaupt niet samen. Ook is de tabaksindustrie nog een belangrijke bron van werkgelegenheid, en vervullen gezondheidsministeries een ondergeschikte positie ten opzichte van andere ministeries in het maken van tabaksbeleid.
En hoe gaat het in Nederland? Net als België zit Nederland tussen een gezondheidsmonopolie en een industriemonopolie in. In beide landen zijn de regeringspartijen liberaal, wat samenhangt met terughoudendheid in het reguleren van gezondheidsgedrag. Roken wordt door de regerende partijen gezien als individuele keuze of iets dat niet door een overheid mag worden gereguleerd. Maar de gezondheidsorganisaties zijn beter ontwikkeld dan in Duitsland en Italië. Ook is de industrie grotendeels uit deze landen verdwenen. Het kan dus nog beter in Nederland, maar we zijn zeker op de goede weg!
Kijk hier voor het hele (wetenschappelijke) artikel.